4 مرحله کاشت برنج
در مناطق مختلف جهان نحوه کاشت برنج متفاوت است. مثلا در کشورهای پیشرفته از ماشین ها و روش های مکانیزه استفاده می کنند تا در مصرف انرژی صرفه جویی کنند. در ایران معمولا به دو صورت مستقیم و نشایی کشت برنج انجام می شود. در این مقاله از سایت مژده فود مراحل کاشت برنج در شالیزار را می‌خوانید.
نحوه کاشت برنج در ایران
نشاءکاری معمولا در ایران بهترین روش برای کاشت برنج است. زیرا مطالعات و تحقیقات نشان‌داده که در روش نشائی محصول بیشتری در هر هکتار برداشت شده‌است.
بازدهی محصول در روش نشاءکاری تا 5% بیشتر از روش مستقیم می باشد. اما روش نشاءکاری پر هزینه و نیروی کار زیادی مورد نیاز است. در جهان روش مستقیم کشت برنج در حال گسترش می باشد. زیرا در روش مستقیم هزینه کشت نشاء در خزانه، برداشت نشاء از خزانه و کشت مجدد در زمین اصلی کاهش می یابد.
در ادامه هر دو روش نشائی و مستقیم بررسی خواهد شد.
نحوه کاشت برنج به روش نشاءکاری به دو صورت دستی و ماشینی انجام می گیرد. به علت قیمت بالای دستگاه های نشاءکار و کوچک بودن قطعات زمین کشاورزی در ایران، نشاءکاری به روش ماشینی توجیه اقتصادی ندارد.
کشت مستقیم برنج هم به صورت دستی و ماشینی انجام می گیرد. روش ماشینی بازدهی بیشتری نسبت به روش دستی دارد.
مراحل مشترک کاشت برنج در ایران
انتخاب بذر ، آماده‌سازی بذر، جوانه دار کردن بذر، تهیه و آماده‌سازی بستر زمین اصلی در هر دو نحوه کشت برنج به صورت نشائی و مستقیم مشترک است.
انتخاب بذر
شالیکاران هر سال مقداری از محصول خود را برای کشت سال آینده در جای خشک و با دمای مناسب نگهداری میکنند. این بذرها نباید از حاشیه مزارع تهیه‌شوند.
محلی که بذر سال آینده از آن برداشت می شود باید عاری از علف هرز باشد. این بذرها به‌صورت خوشه یا شلتوک در محیطی با تهویه مناسب تا سال آینده نگهداری می شوند.
جداسازی بذر مرغوب
ساده ترین روش تشخیص بذر خوب، جداسازی بذر سبک از بذر سنگین است.
در این روش حوض یا ظرف بزرگی انتخاب میکنند و داخل آن آب و نمکی میریزند. سپس شلتوک ها را به آن اضافه‌می کنند و خوب هم میزنند. بذرهای سبک روی آب قرار میگیرند و بذر سنگین ته‌نشین می شود. بذرهای سبک چون پوک هستند و ارزش غذایی ندارند در کاشت برنج استفاده‌نمی شوند.
آماده سازی بذر در مراحل کاشت برنج
بذرهای سنگین را با آب می شورند و داخل گونی می ریزند. گونی را داخل آب می گذارند و مراقب هستند که آب روی سطح گونی را بپوشاند. با اینکار بذرها آب کافی برای جوانه زدن در خود ذخیره‌می کنند.
برخی در این مرحله از آماده سازی، بذر را ضدعفونی می کنند تا قارچ ها و آفت های مضر بذر از بین روند.
جوانه زدن بذر برنج
بعد از 2-3 روز که بذرها آب کافی جذب کردند آن ها را روی زمین یا حصیر پخش می کنند. سپس روی آن را با پلاستیک یا پارچه ای که رطوبت را در خود جذب می کند، می پوشانند تا بذرها جوانه بزنند.
این مرحله با توجه به رطوبت و دمای محیط تقریبا 2 روز تا یک هفته طول می کشد.
نحوه-کاشت-برنج
به روش مستقیم چطوری برنج بکاریم؟
تحقیق درباره کشت برنج در شما نشان میدهد که روش مستقیم کاشت برنج در استان های شمالی به علت زیاد بودن علف های هرز مرسوم نیست. اما در استان های جنوبی مثل خوزستان و در غرب ایران مثل آذربایجان غربی و شرقی، ایلام، چهارمحال و بختیاری و فارس هم کشت مستقیم برنج انجام می شود. روش مستقیم به دو صورت بذرپاشی یا چاله کاری انجام می شود.
نحوه کاشت برنج به صورت مستقیم تابع عوامل مختلفی است مثل پستی و بلند زمین، فصل کاشت و میزان بارندگی، منابع آبیاری، نوع خاک ، میزان نو و فاکتورهای دیگر. اما به طور کلی می توان گفت کشت برنج به صورت مستقیم در دو بستر انجام میشود:
بستر مرطوب، بستر خشک
نحوه کاشت برنج در زمین مرطوب یا غرقابی
همین طور که از اسم آن متوجه می شوید زمین غرقابی بستری غرق در آب است. برای تهیه زمین غرقابی آب را در سطح زمین جاری می کنند تا جایی که یک لایه آب روی سطح زمین قرار گیرد. سپس بذرهای جوانه زده را در سطح مزرعه می پاشند از این رو به آن روش بذرپاشی هم می گویند.
در این روش کشت برنج، چون بذرها در زیر آب قرار می گیرند از خورده‌شدن توسط جانوران و پرندگان در امان هستند. روش بذرپاشی نسبت به نشاءکاری و چاله‌کاری عملکرد کمتر و تلفات بیشتری دارد.
مراحل کاشت برنج در زمین خشک
روش خشکه‌کاری به صورت دستی یا ماشینی انجام می شود و بذرهای برنج را در عمق مناسب زمین قرار می دهند. که به آن روش “چاله کاری” هم می گویند. در هر چاله 2 تا 5 بذر کاشته می شود و عمق چاله ها نباید بیشتر از یک سانتی متر باشند. این روش کشت بیشترین بازدهی و عملکرد را نسبت به روش های دیگر کشت برنج دارد.
خرید برنج ایرانی طارم هاشمی از دیجیکالا
نحوه کاشت برنج به صورت نشائی
در روش نشائی بذر جوانه‌دار برنج را در دو مرحله می کارند. مرحله‌ی اول در زمینی به اسم خزانه و مرحله‌ی دوم در زمین اصلی. در این مقاله به شرح مختصر این دو بخش می پردازیم.
کاشت برنج در فصل بهار و اوایل فروردین آغاز می شود. خزانه را چند ماه قبل از کشت برنج در دو مرحله آماده‌می کنند. برای مطالعه‌ی نحوه کاشت برنج در خرانه با ما همراه باشید.
خزانه چیست؟
“خزانه” قطعه زمینی است که بذرهای جوانه دار را در آن میکارند تا رشد کنند و تبدیل به نشاء شوند. سپس نشاءها را در زمین اصلی بکارند. زمین خزانه می تواند بخشی از زمین اصلی یا قطعه زمینی در جای دیگر باشد.
خزانه را باید قبل از جوانه‌دار کردن بذر آماده‌کرد از این رو در اواخر پاییز زمین خزانه را شخم می زنند. با این کار علف های هرز و سنگ و کلوخ ها را از زمین خزانه تمیز می کنند.
آماده سازی خزانه برای کشت برنج
در زمستان هم به زمین خزانه کود اضافه میکنند و خوب با خاک مخلوط می کنند. در اواخر زمستان به تمبیجار(همان خزانه به زبان گیلکی) آب اضافه می کنند و مجددا شخم می زنند.
برخی از شالیکاران در این مرحله کود شیمیایی به زمین خزانه اضافه‌می کنند. بعد از اضافه کردن کود زمین را صاف و هموار می کنند. سپس زمین را به مستطیل های با طول تقریبا 10 متر و عرض 3 متر تقسیم بندی می کنند. جوی هایی اطراف این مستطیل ها برای ورود آب حفر میکنند. حالا زمین خزانه برای کاشت بذر جوانه دار آماده‌است.
مراحل کاشت برنج در خزانه
درون جوی هایی که در زمین خزانه درست کرده‌بودند آب را جاری می سازند. با این کار هم آب در عمق مناسب زمین نفوذ می کند هم چند سانتی متر روی زمین خزانه را می پوشاند. سپس به روش بذرپاشی بذرهای جوانه دار را در سطح خزانه پخش می کنند و روی زمین خزانه را با نایلون می پوشانند. این کار جلوی نور مستقیم خورشید، نفوذ سرما و گزند پرندگان و حشرات را می گیرد.
آبیاری زمین خزانه
در مراحل کاشت برنج، روزها زمین خزانه را آبیاری می کنند و شب ها آب را خارج می کنند. این کار را تا 5 روز ادامه می دهند. سپس یکبار آب را وارد زمین می کنند و پس از آن آبیاری را قطع می کنند تا جوانه ها در زمین خزانه رشد کنند.
برداشت نشاء
تقریبا یک ماه بعد از بذرپاشی جوانه ها 15 تا 20 سانت رشد کرده اند و 4 یا 5 برگ دارند به این جوانه ها نشاء می گویند. در این زمان باید نشاء را از زمین خزانه به زمین اصلی منتقل کرد. اینکار به مهارت احتیاج دارد زیرا نشاء باید به آرامی و بادست کنده‌شود تا ریشه‌ی آن آسیب نبیند.
تشخیص علف هرز از نشاء
همچنین باید علف هرز از نشاءهای برنج تشخیص داده‌شود. یکی از علف های هرز مهم که شباهت زیادی به نشاء دارد سوروف نامیده‌می شود. سوروف را فقط برنج کاران باتجربه می شناسند. آنان نشاءهای برنج را از روی زبانک ها و گوشواره هایی که دارند از سوروف جدا می کنند.
به همین دلیل نحوه کاشت برنج به صورت نشاکاری پرهزینه می باشد و به نیروی کار ماهر احتیاج دارد.
کشت نشاء در زمین اصلی
نشاء را به صورت دسته ای می کارند. بسته به نوع برنج تعداد نشاءهایی که در هر دسته قرار می گیرد متفاوت است. معمولا بین 2 تا 7 نشاء در هر دسته قرار می گیرد. نشاءکاری از روبرو انجام می شود به این صورت که نشاءکار با کاشت هر دسته از نشاءها در جلوی خودش یک قدم به عقب بر میدارد. این کار مانع لگدکوب کردن نشاءها می شود.
فاصله کاشت نشاءها
فاصله کاشت نشاءها با توجه به نوع برنج و میزان محصولی که می دهند متفاوت است. هرچه برنج پرمحصول تر باشد این فاصله بیشتر می شود. تقریبا 20 سانتی متر فاصله متداول و معمولی در کاشت نشاء است.
آبیاری زمین نشاءکاری
کشاورزان زمانی که ساقه های برنج شروع به زرد شدن کنند، آبیاری را قطع می کنند. آنان تا مرداد ماه صبر میکنند تا خوشه‌های برنج طلایی و آماده‌ی برداشت شوند.
کلام آخر
فقط مراحل کاشت و برداشت برنج مهم نیست. نحوه‌ی نگهداری از برنج در انبار نیز بسیار اهمیت دارد. پیشنهاد میکنیم مقاله 6 روش پخت برنج ساده و آبکش در فر، مایکروفر و پلوپز رو مطالعه کنید.
